Coachen is alsof ik op een elektrische stoel zit

Waar Leonid Sloetski (47) in Rusland een beroemdheid is, werkt de trainer in Arnhem in alle rust. AD Sportwereld schoof een middag aan bij de makkelijk pratende Rus.

Leonid Sloetski gooide er nog maar eens een sms'je uit nadat Ajax eerst overeind was gebleven tegen Bayern München en later had gewonnen van Benfica. Naar zijn Russische vrienden, die zich zo achter hun oren krabden toen de oud-trainer van topclub CSKA Moskou en de Russische nationale ploeg koos voor een avontuur in Arnhem bij Vitesse. De eredivisie, wat moest Sloetski daar nou?

 ,,Maar de eredivisie is een prachtige competitie'', zegt de trainer. ,,Oké, Ajax en PSV zijn van een compleet andere orde. Maar verder zijn veel clubs aan elkaar gewaagd. Dat Ajax indruk maakt in de Champions League kwam mij wel goed uit, kon ik toch fijntjes wijzen op het niveau hier. Dat ze eveneens indruk maakten tegen Vitesse (0-4, red.), daar was ik minder blij mee, haha.''

Nederland en Rusland, onvergelijkbare landen. Sloetski heeft de neiging om overal for example bij te zeggen om dan met een voorbeeld duidelijk te maken waar de verschillen precies zitten. ,,Als je in Rusland mensen uitnodigt om wodka te drinken, dan werkt het zo: komt er familie op bezoek, dan schenk je goedkope wodka. Komt er een vriend of een kennis, dan komt de duurste wodka op tafel. In Nederland is het volgens mij andersom. De familie het dure spul en vrienden de bocht. Toch?''

Sloetski kun je gerust een avondje uitnodigen als je om een praatje verlegen zit. Op Papendal zit hij keurig op het afgesproken tijdstip op de hoofdtribune te wachten, in het zonnetje. Daar blijft hij zitten, twee uur lang bevlogen pratend. De trainer is ontspannen, onvergelijkbaar met zijn pose tijdens wedstrijden waarbij hij maar heen en weer blijft wippen op zijn stoeltje. Een beetje zoals Valeri Lobanovski, de in 2002 overleden trainer die in het tijdperk van de Sovjet-Unie zoveel indruk maakte. ,,Maar het is niet zo dat ik Lobanovski na probeer te doen, hoor", grinnikt Sloetski.

,,Het is een genetische reactie op de stress die mijn vak met zich meebrengt. Ik kan het niet echt uitleggen. Een paar dagen voor een wedstrijd begin ik onbewust energie te sparen, dat komt er dan uit tijdens die wedstrijd. Ik wil mijn elftal helpen, energie overbrengen. Een tegengoal, een nederlaag, het voelt als een beetje doodgaan. Alsof ik op de elektrische stoel zit, haha. Ik heb het geprobeerd te veranderen, dat lukte niet. Na een duel slaap ik niet. Nooit. Ik sla gemiddeld dus één nacht per week volledig over. Nee, natuurlijk is dat niet gezond. Maar het is zoals ik mijn vak beleef. Of ik er ooit met Lobanovski over heb kunnen praten? Nee joh, Lobanovski, daar stapte je niet zomaar even binnen man. Hij was God voor ons, een legende. Bovendien was ik in die tijd maar een bescheiden jeugdtrainer van Olimpia uit Volgograd.''

Kat uit de boom

Maar wel een bijzondere. Het verhaal is al vaker verteld. Sloetski was een talentvolle keeper bij Zvezda Gorodisnje, maar zijn carrière eindigde abrupt nadat hij voor zijn buurmeisje Ella een kat uit de boom wilde redden. De 17-jarige Leonid viel en liep een verbrijzelde knie op, die hem een jaar in het ziekenhuis hield. ,,Ik studeerde nog, maar ik wilde liever trainer worden. Mijn moeder heeft twee weken gehuild, ze hoopte dat ik advocaat zou worden. Of iets anders leuks. Journalist of zo, haha.''

In Volgograd stortte hij zich op een jeugdelftal. Van een lichting van 18 spelers, bereikten er 16 het profvoetbal. Twee talenten, Roman Adamov en Denis Kolodin werden zelfs international. ,,Zij waren er bij tijdens het EK 2008 toen Rusland onder leiding van Guus Hiddink het Nederlands elftal versloeg'', zegt Sloetski. ,,Ik was als jeugdtrainer voortdurend op zoek naar dingen die een elftal beter konden maken. Als mindere ploeg moesten we iets verzinnen. Iedereen speelde mandekking, maar dan is er altijd wel één speler die wordt uitgespeeld. Wij verdedigden in de zone, dat deed bijna niemand. Ik had erover gelezen. Over Rinus Michels en zijn aanpak. Maar ik was vooral geobsedeerd door Sacchi en de manier waarop hij Milan met Gullit, Rijkaard en Van Basten liet voetballen. Toen ik verder kwam als trainer, sprak ik uren met vakmensen als Mourinho en Ancelotti.''

In Volgograd heeft hij een voetbalschool waar 250 kinderen zich op zijn kosten dagelijks ontwikkelen. Sloetski lacht bijna net zoveel als hij praat. Maar als het hem ernst is, maakt hij graag zijn punt. ,,De eredivisie, hoe lang is het geleden dat spelers als Romário, Ronaldo en Suárez hier graag wilden spelen? Die spelers komen niet meer. Hoe kan dat? Geld? Waarom zouden mensen alleen maar geïnteresseerd zijn in de Engelse of Spaanse competitie? Ik denk dat die interesse voor de eredivisie er ook wel is, maar het is niet eenvoudig voor mensen om hier een club over te nemen. Met al die regels. Als de investeerder stopt, valt de club om, zeg je? Ik zie dat in Engeland toch ook niet gebeuren? En nog iets: heel Nederland wil af van kunstgras. Ja, ik ook. De grote clubs willen betalen, de meerderheid van de clubs wil ervan af en toch dreigt het nog lang te gaan duren. Iedereen moet zijn zegje doen. In Rusland zou de knoop nog dezelfde dag worden doorgehakt en was het kunstgras zo verdwenen, hoor.''

Spionnen

Maar ja, Rusland heeft weer andere problemen. Vier vermeende spionnen die onlangs werden betrapt in Nederland. De zaak Skripal. Vindt hij het moeilijk om zich erover uit te spreken? ,,Nee hoor", zegt Sloetski. ,,Maar ik ben voetbaltrainer, ik beschik over dezelfde informatie als jullie. Wat moet ik zeggen? Als iemand een ander mens vermoordt of wil vermoorden, moet hij uiteraard worden gestraft en de gevangenis in. Of mijn woorden zwaar worden gewogen? Welnee, joh. Kijk, het Russische woord voor opportunistisch voetbal lijkt op Navalny, toevallig ook de achternaam van de oppositieleider. Ik maakte er als analyticus bij het WK een grapje over. Er werd geschreven dat ik vervolgens niet meer kon analyseren. Maar ik heb daar nooit iets over gehoord. Ik had het WK verlaten omdat de voorbereiding van Vitesse begon.''

Sloetski woont in Arnhem, waar de aanhang van Vitesse hem regelmatig op de fiets voorbij kan zien komen. In Rusland, in Moskou, wonen zijn 13-jarige zoon Dimitri en zijn vrouw Irina. Hij groeide op in de Sovjet-Unie, in een communistisch systeem. Aan de oevers van de Wolga, in het voormalig Stalingrad. ,,Maar als kind was ik gelukkig hoor", zegt hij. ,,Elk systeem heeft zijn voor- en nadelen. Wij konden twee type spijkerbroeken kopen. Meer keuze was er niet. Er was voldoende te eten, maar niet veel variatie. We waren niet anders gewend. Ook het internationale voetbal konden we lange tijd amper volgen. Vanaf 1982 zag ik pas de internationale sterren, Brazilië speelde dat WK tegen de Sovjet-Unie. Ik kocht in Moskou ooit zo'n oude videoband. Nederland tegen Brazilië in 1974, één van de meest legendarische interlands ooit. Ik liet hem zien aan mijn jeugdspelers, maar ze zeiden 'wat is dit in vredesnaam?' De tijden veranderen hè.''

Russische spelers en trainers komen volgens Sloetski niet snel deze kant op, omdat de salarissen in Rusland veel hoger liggen in het voetbal. ,,Maar ik wil me ontwikkelen, ook in andere culturen rondkijken. Voetbal is belangrijk voor me. Mijn carrièreplanning? Die is er niet. For example: mijn broer woont in Duitsland. Wist je trouwens dat ik pas een jaar of acht weet dat ik een broer heb? We hebben dezelfde vader en mijn moeder heeft er nooit iets over verteld. Maar goed, mijn broer plant graag ver vooruit. Hij kan gerust vragen of ik in augustus 2019 een paar dagen wil vrijhouden voor een bruiloft. Maar ik ben voetbaltrainer, wij kunnen niets plannen. Niemand weet hoe het loopt in ons vak.''