Met de bekerwinst in 2017 dacht Vitesse definitief afscheid te nemen van de bijnaam FC Hollywood aan de Rijn. Maar niks is minder waar. Eigenaar Alexander Chigirinskiy mag dan geen seizoenkaart op de Theo Bos-tribune hebben, zijn tentakels lijken steeds verder te reiken.

Het jaar 2018 was drie dagen onderweg toen Alexander Büttner in het kantoortje van trainer Henk Fraser slecht nieuws kreeg: hij kon zich melden bij Jong Vitesse. De ex-speler van Manchester United was te zwaar teruggekeerd van het kerstdiner. Zijn vliegticket voor het Spaanse trainingskamp werd geannuleerd en zijn zaakwaarnemer kreeg het bericht dat de 28-jarige verdediger mocht uitkijken naar een nieuwe werkgever. Volgens het verbouwereerde kamp-Büttner viel het wel mee met die overtollige kilo's en lag het verhaal anders: er was al langer sprake van een verstoorde relatie tussen verdediger en trainer.

Het eerste relletje van 2018 sloot naadloos aan op het slot van 2017, waarin het ouderwets rommelde in Het Grootste Theater van Nederland. De club werd uitgeschakeld in Europa, presteerde ver ondermaats in de competitie én steeds vaker kwamen interne strubbelingen naar buiten. Vitesse bleek nog altijd FC Hollywood aan de Rijn. Of moeten we Kremlin aan de Rijn zeggen?

Mei 2017. Op een platte wagen ging de selectie van Vitesse door de straten van Arnhem. Het elftal van Fraser had ten koste van AZ de KNVB-beker gewonnen. Na jarenlang te zijn weggezet als het zwarte schaap van de Eredivisie, pakte de club voor het eerst in 125 jaar een prijs. In de stromende regen zong de aanhang trots over de Jonges uut Ernem. Een prachtig feest voor jong en oud. Niet alleen de spelers, maar ook de directie ging op de schouders: relclub Vitesse was niet meer. De landelijke media berichtten niet langer over Russische en Britse inmenging, maar over een succesclub.

De beker was het tastbare prijs, maar op kantoor waren ze minstens zo gelukkig met de krantenkoppen. Achter de schermen was Vitesse al jaren bezig van het cowboy-imago af te komen. De problemen begonnen in 2010 met de buitenlandse overname. Toen voorzitter Maasbert Schouten sprak van een feestdag voor alle Vitessenaren en de Georgiër Merab Jordania hardop droomde van Champions League-voetbal. De eigenzinnige eigenaar genoot zichtbaar van alle commotie. Zijn rechterhand, nachtclubeigenaar Erwin Kasakowski, wilde het imago van FC Hollywood aan de Rijn zelfs vermarkten. Iets waar hij aardig in slaagde. Vitesse werd de club van Chelsea-huurlingen, feestjes in de skybox en tientallen, zo niet honderden relletjes. Vitesse-supporter én journalist Marcel van Roosmalen had genoeg munitie voor de zoveelste bestseller.

In 2013 was de maat vol. Joost de Wit werd aangesteld als algemeen directeur en moest naar eigen zeggen orde in de chaos scheppen. De opdrachtgever zou Alexander Chigirinskiy zijn geweest, een tot dan toe onbekende Rus die via een ronkend persbericht op 22 oktober van dat jaar werd gepresenteerd als de eigenlijke eigenaar van de club. Vitesse had drie jaar lang volgehouden dat Jordania de financier én eigenaar was, maar hij bleek enkel op de toko te hebben gepast. Na drie seizoenen had de interim-eigenaar de club financieel én imago-technisch zó veel pijn gedaan, dat er werd ingegrepen. Mede op aandringen van technisch directeur Mo Allach werd eerst de populaire persvoorlichter Ester Bal de laan uitgestuurd, vervolgens was het de beurt aan het journaille.

De club had serieuze problemen met de pers. Dat werd voor het eerst duidelijk in het seizoen 2013/14. Het elftal van trainer Peter Bosz deed mee om de landstitel, maar na het winterse trainingskamp in Abu Dhabi zakte het als een kaartenhuis in elkaar. Een deel van de buitenwacht wees naar de kwestie rondom Dan Mori, de Israëliër die Abu Dhabi niet binnenkwam. Een wereldwijde politieke rel. Op kantoor in Gelredome werd gewezen naar de pers. Assistent Albert Capellas sprak na de laatste wedstrijd van het seizoen de vaste clubwatchers aan. 'Waarom hebben jullie toch alles opgeschreven?', vroeg hij zwaar aangeslagen. 'We hadden kampioen kunnen worden…'

Vitesse was mede dankzij de media de landstitel misgelopen... In de pers ging het immers niet alleen over de sportieve prestaties, maar ook over de geldstromen én de relatie met Chelsea. Daar moest een einde aan komen. De clubleiding maakte afspraken met de twee belangrijkste regionale media en liet zich ontvallen dat het misschien beter was andere volgers op de club te zetten. Er zou niet alleen te veel op de man worden gespeeld, ook was de berichtgeving in hun ogen tendentieus. Als bewijsvoering had een medewerker zelfs de moeite genomen alle geplaatste Twitter-berichten uit te printen en mee te nemen. De regionale media gingen overstag en vervingen hun vaste mensen.

Ook met Van Roosmalen had Vitesse een probleem. 'De directie deed er alles aan om me weg te houden. Als ik dan tóch een keer kwam, waren ze constant met me bezig. Dit seizoen was ik bij het Europa League-duel met Zulte Waregem. Daar heeft de persvoorlichter een half uur zenuwachtig om me heen gedwarreld. "Wat doe je? Wat zie je? Wat ga je schrijven?" Ik werd er helemaal gek van. Het is niet voor te stellen hoe bang ze daar zijn voor journalisten.'

Het is een vorm van censuur waar ze in Rusland gek op zijn. Hoe dan ook, in Arnhem hadden ze stellig het idee met een schone lei te kunnen beginnen. Jordania, Kasakowski, Bal én meerdere journalisten waren inmiddels van het podium verdwenen. Na het debacle met trainer Rob Maas werd Henk Fraser aangesteld. Ook koos de club voor minder Chelsea-huurlingen en meer oud-spelers in de jeugdopleiding. Zeker nu de prestaties op het veld beter werden, was het tijd voor een goed-nieuws-show.

Op het eerste oog was de nieuwe aanpak succesvol. Bij de presentatie van de jaarcijfers over het seizoen 2016/17 bijvoorbeeld. De club maakte bekend een verlies van 10,2 miljoen euro te hebben geleden en toch werd er gesproken van goede cijfers. De lasten waren immers met liefst 3,1 miljoen euro verminderd. Elke andere provincieclub was direct failliet gegaan, maar in Gelderland waren ze tevreden. Het is precies de reden waarom FC Groningen-directeur Hans Nijland vorige week in VI aangaf dat ook zijn club aan een suikeroom moet geloven.

Ook moest er wat gedaan worden aan de beeldvorming over het lege stadion. Er werden zwarte doeken opgehangen aan de lange zijde. Wie nu op zondagavond naar de samenvattingen kijkt, ziet veel minder lege plekken dan voorheen in Gelredome. Goed voor het imago van de club, maar in werkelijkheid daalde het aantal bezoekers tussen de seizoenen 2013/14 en 2016/17 met ruim drieduizend.

Er ging veel mis in Arnhem, maar steeds minder vaak werd het aan de grote klok gehangen. Zo werd er niet chic omgegaan met de contracten van Eloy Room en Kelvin Leerdam, was niet iedereen even gelukkig met de terugkeer van Büttner en liet de club stiekem het portret van Jordania bij de hoofdingang van het trainingscomplex verwijderen. De foto van een lachende Georgiër met gele bouwhelm stond jarenlang symbool voor de wederopbouw van de club.

Het was mede door de bekerwinst relatief rustig. Dat veranderde eind 2017. Het was deze keer niet de buitenwacht die voor problemen zorgde, maar de eigenaar zelf. Eén ding was immers niet veranderd: er was een Rus die jaarlijks miljoenen in Vitesse stak om de tekorten te dekken. De man, op Papendal ook wel liefkozend Wikipedia-Rus genoemd omdat praktisch niemand op de burelen hem ooit heeft gezien, leek zich lange tijd niet zo druk te maken om zijn speeltje. Hij liet zelfs de bekerfinale schieten. Zijn excuus in De Gelderlander, waarvan we maar moeten aannemen dat het zijn eigen woorden zijn, sprak boekdelen. 'Het is jammer, maar ik kan zelf niet aanwezig zijn bij de finale. Dat lukt niet.'

'Liever een Rus die nergens om maalt, dan een Chinees die niet betaalt', schreven de Arnhemse fans jaren geleden pesterig op een spandoek voor het duel met ADO Den Haag. Toch leek Chigirinskiy zich de laatste jaren steeds meer met het spel vóór de schermen te gaan bemoeien. Allereerst in financiële zin. Volgens De Wit gaf Chigirinskiy hem de opdracht in de toekomst break-even te spelen. Om dat te realiseren, kwam de nadruk op de commerciële afdeling te liggen. Een paar mensen op kantoor verloren hun baan. Zo worden de voetballers voor de eigen camera niet langer geïnterviewd door de mannen van Vitesse TV, maar door de persvoorlichter.

Ook werd de raad van commissarissen opgeschoond. Op 1 juli 2016 werd Valery Oyf toegevoegd aan de Arnhemse rvc. Een Rus die nauwe banden heeft met Chelsea-eigenaar Roman Abramovich én Chigirinskiy. Eerder nam de relatief onbekende Oostenrijker Yevgeny Merkel al zitting in de driekoppige rvc. Oyf formuleerde ook meteen een nogal ambitieuze doelstelling: Vitesse moest de Nederlandse topdrie gaan aanvallen. De Wit en Allach hadden al die jaren bezworen autonoom te opereren, maar was dat eigenlijk wel zo?

Op 6 november 2017 vertrok Allach bij Vitesse. De technisch directeur ging aan de slag bij Maccabi Haifa. Na een dienstverband van vier jaar was dat op zich niet zo'n vreemde stap, zij het dat Allach enkele weken eerder had laten doorschemeren problemen te hebben met de Arnhemse rvc. Oyf bemoeide zich te nadrukkelijk met het technisch beleid. Waar voorheen journalisten werden weggestuurd vanwege lastige vragen over inmenging van buitenaf, werd dít bericht door de club bevestigd. Ter vergelijking: toen Patrick van Aanholt als Chelsea-huurling aan VI vertelde dat hem door de directie van The Blues een basisplaats bij Vitesse was beloofd, moest dit direct uit het interview worden geschrapt. 'Anders tekent hier nooit meer iemand', jammerde de persafdeling. Nu gaf Vitesse ruiterlijk toe dat er wel degelijk een probleem was.

Allach vertrok als een dief in de nacht. Eerdere interviewafspraken die de mediaschuwe td had gemaakt, zegde hij op het laatste moment af. Alleen Vitesse TV kreeg nog een paar quootjes. Er werd met geen woord gerept over de vertroebelde verhoudingen in de club, daar vroeg de eigen persvoorlichter uiteraard niet naar.

In de wandelgangen werd volop gesmoesd over de problemen op de werkvloer, maar niemand die on the record zijn verhaal wilde doen. Ook Fraser niet, die wel toegaf te balen van de situatie én het vertrek van Allach. De enige die sprak was De Wit. 'Niemand anders dan de trainer maakt hier de opstelling', zei hij.

Het probleem zou de opdringerige rvc zijn. Deze bestaat momenteel uit Merkel, Oyf en Henk Parren. Een nogal bont gezelschap voor een Arnhemse voetbalclub. Opvallend was het stille vertrek van Gerrit Breeman, afgelopen zomer. De directeur van Volkshuisvesting Arnhem trad in januari aan, maar was ruim een half jaar later alweer vertrokken. In de officiële verklaring schreef hij dat een rol binnen Vitesse moeilijk te combineren was met zijn huidige baan. Breeman staat in Arnhem bekend als een integer persoon en heeft bovendien al jaren een seizoenkaart op de Charly Bosveld-tribune. Met de kennis van nu is zijn vertrek nog opmerkelijker. Aan de telefoon erkent de bestuurder dat er meer aan de hand was. 'Er was een verschil van inzicht in de rol van een toezichthouder', zegt hij voorzichtig. 'Ik vind dat je op afstand toezicht moet houden en zo nu en dan advies moet geven. Zij vonden vooral dat laatste erg belangrijk. We verschilden van mening, dan moet je eruit stappen.' Breeman benadrukt dat Vitesse niet de enige club is waar dit gebeurt. 'Kijk maar eens naar ADO of NEC.'

Invloed dus. Ook Fraser had er last van. Afgelopen week liet hij tijdens het trainingskamp in Spanje weten na dit seizoen te vertrekken. De trainer gaf aan prettig te werken met het overgrote deel van de organisatie, maar dat er pijnpunten waren. Hij was gentleman genoeg om in de media niet in detail te treden over de problemen binnen de club, maar tegen collega's deed hij dat wel. Meerdere mensen bevestigen dat Fraser klaagde over de Russen, die volgens hem wilden meepraten over de opstelling.

Aangezien Chigirinskiy net zo bereikbaar is als Vladimir Poetin zelf, wilden we Oyfs kant van het verhaal optekenen. 'Kansloos', aldus de Arnhemse woordvoerder. Een rvc-lid geeft immers geen interviews. Bij de hoofdingang van het stadion liep de Rus ons vervolgens straal voorbij. Volgens De Wit was er uitgebreid met de rvc gesproken. Maar was de kou uit de lucht? Waren er maatregelen getroffen? We vroegen het de club. Per e-mail. Uit ervaring wisten we dat de kans op antwoord dan het grootst was.

Wat hebben jullie gedaan nadat duidelijk was geworden dat de heer Oyf zich te nadrukkelijk bemoeide met het te voeren beleid?

Heeft Alexander Chigirinskiy nog een rol gespeeld in het oplossen van deze kwestie?

Is het niet wenselijk de samenstelling van de rvc te herzien?

Drie dagen later kregen we een antwoord van De Wit. 'Het is klip en klaar dat bij Vitesse één iemand verantwoordelijk is voor het technisch beleid en dat is onze technisch directeur. Net zo duidelijk is het dat enkel en alleen onze hoofdtrainer de opstelling bepaalt. Ik zorg ervoor dat iedereen in zijn rol blijft. Juist dankzij de betrokkenheid en bereidwilligheid van Alexander Chigirinskiy kan Vitesse de komende jaren blijven investeren en stappen blijven maken om de ambitie na te streven. De organisatiestructuur is helder, waarin iedereen zijn taken kent en bijdrage levert.'

Het zijn mooie volzinnen, maar geen antwoorden op de gestelde vragen. We mailden opnieuw met de vraag of de club inhoudelijk wilde ingaan op de situatie. Na twaalf dagen volgde er een reactie. Een mailtje van de persvoorlichter. Het bleek enkel een antwoord op de vraag of de samenstelling niet moest worden herzien. 'Niet aan de orde', schreef de club summier. Alles blijft dus bij het oude.

In een half jaar tijd hebben een integer rvc-lid, een technisch directeur én een trainer besloten de club te (gaan) verlaten. In alle drie gevallen werd ook gewezen naar de Russische inmenging. Toch is er volgens de clubleiding niks veranderd in de organisatiestructuur.

Allach en Fraser klaagden over de Russische bemoeizucht. Best vreemd eigenlijk. Chigirinskiy stopt jaarlijks miljoenen in de Arnhemse club. Met dat geld worden de trainer en de technisch directeur vorstelijk betaald. Uit moreel oogpunt voelt het misschien niet goed, maar dachten Allach en Fraser dat de Rus vrolijk 140 miljoen euro in de club investeerde zonder er ooit iets voor terug te willen? Beiden waren overigens gewaarschuwd voordat ze in Gelderland aan de klus begonnen.

En zo kan 2018 een boeiend jaar worden. Vitesse heeft inmiddels enkele kandidaten op het oog om Allach op te volgen als td. De uiteindelijke kandidaat moet eerst nog wel even langs de rvc… Hij moet vervolgens een nieuwe trainer aanstellen die weet dat de Russen meekijken.

Tevens gaat het gerucht dat De Wit bezig is aan zijn laatste termijn, worstelt Vitesse met de provincie over de aankoop van Gelredome en zouden er meerdere investeerders klaarstaan om de club over te nemen. Eén geïnteresseerde partij is bekend bij VI, maar het is onduidelijk of deze de financiële middelen heeft en of Chigirinskiy bereid is de club van de hand te doen. Conclusie moet zijn dat zolang de Tsaar van Arnhem zijn roebels in de club stopt, hij en niemand anders aan de touwtjes trekt.

Bron: VI Pro